(Cadn.com.vn) - Đó là nguyên câu kết trong bài thơ của một người lính Trung đoàn 27 - Triệu Hải viết tại chiến trường Bình Trị Thiên thời chống Mỹ. Bài thơ có tựa đề rất đơn giản: Kho Cây Quýt! Tên bài thơ cũng là tên kho vũ khí dã chiến của bộ đội giải phóng Bắc Quảng Trị được hình thành tại một góc vườn hoang thuộc xã Tân Kim, Cam Lộ (Quảng Trị). Nguyên đây là một cái làng cũ, dân đã bị địch dồn vào ấp chiến lược, nên vườn đã trở thành rừng hoang với vài ba gốc cam, quýt còn sót lại, vì vậy khi lập kho, các chiến sĩ ta cứ thế gọi nôm na là kho Cây Quýt.

Kho Cây Quýt Ngô Minh Hớn Ngổn ngang cây đổ cản đường đi. Cam quýt ở mô, nỏ thấy chi. Pháo sáng lập lòe màu hấp hối Máy bay rền rỉ giọng lâm ly... Đầu hôm hàng đến kho đầy ắp Rạng sáng quân ra vác sạch lỳ Chen giữa mùi bom, mùi thuốc súng Thoảng mùi hoa bưởi... một đôi khi. - Tác giả Ngô Minh Hớn, quê xã Vĩnh Thành, H. Yên Thành, Nghệ An. Nguyên là lính Trung đoàn 27 Xô Viết Nghệ Tĩnh (nay là Trung đoàn 27 Triệu Hải). Hiện ông đã về hưu với cấp hàm thiếu tá và đang sống tại TP Vinh, Nghệ An.

Bài thơ mở đầu bằng nét “ký họa” rất thực - và không thể thực hơn: “Ngổn ngang cây đổ cản đường đi”. Hẳn rằng khi nghe mô tả kho nằm trong khu vườn có mấy cây quýt mà thành tên, nên nét “ký họa” từ câu thứ hai... “Cam quýt ở mô, nỏ thấy chi”... cũng chính là tâm trạng ngỡ ngàng của anh chàng lính xứ Nghệ trước tên không giống... cái kho chút nào. Nhưng cũng chỉ vậy thôi, người lính ngước cái nhìn nhận diện ngay khung cảnh thực của một cái kho thời chiến trong cái khung cảnh trận mạc... Pháo sáng lập lòe màu hấp hối/ Máy bay rền rỉ giọng lâm ly... Vậy nhưng chính cái kho thời chiến thu mình giữa ngổn ngang cây đổ vì bom pháo đó lại như “cái nồi Thạch Sanh”, để rồi... Đầu hôm hàng đến kho đầy ắp/ Rạng sáng quân ra vác sạch lỳ... Hai câu thơ này cũng cho thấy cả một không gian khẩn trương, hối hả, dấu hiệu của chiến dịch đánh lớn đang định hình trên chiến trường.

Đến đây, ngỡ như đã quá đủ với 6 câu thơ tả thực khung cảnh và tầm quan trọng của nhà kho dã chiến trước mùa chiến dịch. Vậy nhưng tác giả lại làm người đọc bất ngờ với hai câu kết... Chen giữa mùi bom, mùi thuốc súng/Thoảng mùi hoa bưởi... một đôi khi.

Quả là một sự bất ngờ cho cả tác giả và người đọc, bởi đang khi... Chen giữa mùi bom, mùi thuốc súng... anh lính giải phóng “bỗng” nhận ra thoang thoảng hương hoa bưởi thơm dịu nhẹ. Vâng, chỉ thoảng một đôi khi cái mùi hương bưởi vương trên tóc của những o Cam, o Chanh... nào đấy nhưng đã là quá đủ để người lính nhận biết một cách rất tinh tế và lãng mạn về vẻ đẹp tuyệt vời của cuộc sống ngay tại nơi chiến trường ác liệt và chính những điều này đã thắp sáng niềm tin và nghị lực cho biết bao người chiến sĩ giải phóng quân và cả bộ đội địa phương trước một trận đánh lớn sắp bắt đầu...

Và rồi cuối cùng thì cái “giờ G” loáng thoáng qua ý tứ của một bài thơ nhỏ của một người lính cũng “lộ” hẳn thành trận đánh mở màn cho chiến dịch Tổng tiến công Mậu Thân 1968 lịch sử. Và giữa những cánh quân thuộc các sư đoàn chủ lực, bộ đội địa phương đồng loạt tấn công vào các cứ điểm sâu trong sào huyệt quân thù, cả nước, cả thế giới đã vẫn nhận ra... giữa mùi bom, mùi thuốc súng khét lẹt của chiến trường đôi khi vẫn thoảng mùi... hương bưởi, hương chanh... tỏa ra từ những tổ, những đội nữ chiến sĩ du kích mật, cơ sở cách mạng mà nổi bật là 11 nữ biệt động TP Huế với những trận đánh quyết tử lừng danh Huế Mậu Thân 1968.

Thiếu tá cựu chiến binh Ngô Minh Hớn (đứng thứ hai đầu hàng từ trái qua) tác giả bài thơ Kho Cây Quýt chụp ảnh cùng đồng đội tại chiến trường Trị Thiên

 Chiến tranh giờ đã lùi xa. Người lính và là tác giả bài thơ đã vào tuổi thất thập, giã từ nghiệp binh đao trở về với đời thường. Vậy nhưng giữa cuộc sống bộn bề lo nghĩ chuyện áo cơm, ông và những đồng chí, đồng đội một thời của ông vẫn không thể quên và chắc chắn sẽ không bao giờ quên được cái mùi hoa bưởi dẫu rằng chỉ... “thoảng một đôi khi” trong thời trận mạc năm nào trên chiến trường Bình Trị Thiên.

Nhân 40 năm Xuân Mậu Thân (1968-2008), xin giới thiệu với bạn đọc bài thơ, và cũng là một chút hương bưởi gợi nhớ trong ngày xuân.

Lê Bá Dương